ኢትዮጵያ በጥንት ግሪካውያን አጠራር (ክፍል ሦስት)

፪. ኢትዮጵያ በጥንት ግሪካውያን አጠራር

—  ጥንት ግሪኮች ፤አውሮፓውያን የስልጣኔ የመጀመሪያ ሕዝቦች ናቸው፡፡

—  ከሁሉም በላይ በጥንታዊ ፍልስፍናቸው የሚታወቁት ግሪካውያን ግዛታቸውን በማስፋት በታላቁ እስክንድር ዘመነ መንግስት ሰሜን አፍሪካን ሳይቀር ተቆጣጥረዋል፡፡

—  ግሪካውያን በታላቁ እስክንድር ስያሜ የወጣሌን የግብጽ ከተማ          (እስክንድርያን ) ማዕከል በማድረግ ሲኖሩ ከግብጻውያን ጋር የባህልና የንግድ ልውውጥ ከነበራቸው ሌሎች ጥንታውያን ሕዝቦች ጋር ለመተዋወቅ አጋጣሚው ተፈጥሮላቸዋል፡፡

—  በዚህ ወቅት ግሪካውያን የአፍሪካውያንንአህጉር የሚያውቁት ስያሜዎች ነበር፡፡

—  ይኸውም ከግብጽ በስተ ምዕራብ የሚገኘውን የአፍሪካ ሰሜናዊ ክፍል ሊቢያ በማለት ሲጠሩት ሁለተኛውን ደግሞ ከግብጽ በስተደቡብ አጠቃላይ የምስራቅ አፍሪካ ክፍል‹‹ኢትዮጵያ›› በማለት ያውቁት ነበር፡፡

—  ‹‹ኢትዮጵያ›› የሚለውን ስያሜ በመጠቀም ጥንታውያን ግሪኮች የመጀመሪያዎች እንደሆኑ መረጃዎች ሲጠቁሙ ኢትዮጵያ የሚለው ቃልም በቀጥታ ከሁለት ግሪክኛ ቃላት ጥምር እንደሆነ ይታመናል፡፡

—  እነዚህም ቃላት ‹‹አይቶ››ጥቁር ወይም ጠየም አደረገ፣‹‹ኦጵስ››ፊት የሚሉት ናቸው፡፡

—  በጥቅሉ ኢትዮጵያ ማለት ለጥንት ግሪካውያን ፊታቸውን ፀሀይ ያቃጠለው ወይም ጠያይም መልክ ያላቸው ሰዎች አገር እንደ ማለት ነው፡፡

—  ከዚህ በመነሳት  አገሪቱን ‹‹ኢትዮጵያ ያሰኘው የሕዝቡ ጠይምነት ነው የሚለውን አስተሳሰብ ብዙዎች ይደግፋሉ፡፡

—  ‹‹ኢትዮጵያ››የሚለውን የአገራችን መጠሪያ ሁለት ታላላቅ የግሪክ ጸሀፊዎች በድርሰቶቻቸው ገልጸውታል፡፡እነርሱም ሄሮዱቶስና ሆሜር

—  አገራችን ‹‹ኢትዮጵያ››ተብላ ለመሰየሟ ሌሎች ሁለት ትውፊታዊ ግምቶች አሉ፡፡ የመጀመሪያው የካም ልጅ ኩሽ ‹‹ኢትዮጵስ›› በሚባል ሌላኛው ስሙ ይታወቅ ነበር፡፡

—  ስለሆነም ‹‹ኢትዮጵስ›› በሚለው ስሙ የአገሪቱ አቅኝዎች አገሪቱን ‹‹ኢትዮጵያ›› በሚል ስያሜ መጥራት ጀመሩ የሚል ነው፡፡

—  ሁለተኛው ደግሞ ከክርስቶስ ልደት በፈት ከነበሩት በርካታ ነገሥታት መካከል ‹‹ኢትዮጵስ›› የሚባል ንጉሥ ስለነበር አገራችንም የዛሬዋን ስያሜዋን ከዚህ ንጉስ በኢትዮጲስ ኢትዮጵያ የሚል ስያሜን አግኝታለች

—  ፫. የጥንታዊት ኢትዮጵያ ሌሎች መጠሪያዎች

Ø ከጥንት ግብጻውያንና ግሪካውያን ስያሜዎች በተጨማሪ አገራችን በሌሎች መጠሪያዎቿም ትታወቅ ነበር፡፤ከነዚህም መካከል አቢሲኒያ፣የሳባ ምድር፣ብሔረ አግዓእያንና ምደረ ሐበሻ የሚሉት ዋና ዋናዎቹ ናቸው፡፡

Ø የቤተ ክርስቲያን ትውፊትን መሰረት በማድረግ አንዳንድ ሊቃውንት እንደሚናገሩት ‹‹አቢሲኒያ‹‹እና ‹‹የሳባ ምደር››ተብለው የሚታወቁት የአገራችን ጥንታዊ መጠሪያዎች ‹‹አቢስ››እና ‹‹ሳባ›› ከሚባሉት ሁለቱ የኩሽ ልጆች የተወሰዱ ናቸው፡፡

Ø ኢትዮጵያን ያቀናው የካም ልጅ ኩሽ ‹‹አቢስ››እና ‹‹ሳባ›› የሚባሉ ልጆች ስለነበሩት የእነርሱን ስም በመውሰድ ኢትዮጵያ በአቢሲነያ በሳባ ደግሞ የሳባ ምድር ተብላ መጠራት ጀመረች ይባላል፡፡

Ø አስቀድሞ እንደተገለጠው በአባታቸው ‹‹ኩሽ›› ስም ደግሞ ኢትዮጵያ ‹‹የኩሽ ምድር ተብላም ትታወቅ››ነበር፡፡

Ø ብዙ የተለመደ ባይሆንም አገራችን ብሔረ አግዓዚያን ተብላ መጠራቷ ደቡብ አረቢያ ፈልሰው እንደመጡ በሚነገርላቸው ነገደ አግዓዝያን በተባሉ የሴም ዘሮች እንደሆነ ይነገራል፡፡

Ø አግዓዝያን ቋንቋቸው ጥንታዊ ‹‹ግዕዝ›› እንደነበር ሲነገር ‹‹አግዓዝያን››የሚለው ስምም የተሰጣቸው ስለ ሁለት ምክንያቶች ነው፡፡

Ø የመጀመሪያው እነዚህ የሴም ነገዶች  ወደ አገራችን ከመግባታቸው በፊት ብራሕማ የተባለ የህንድ ንጉሥ የኩሽ  ነገዶችን ድል በማድረግ ኢትዮጵያን በወረራ ይዞ ነበር፡፡

Ø በኋላ ግን እነዚህ  የሴም ነገዶች ኢትዮጵያን የወረረውን የሕንድ ንጉሥ ድል አድረገው አገሪቱን ነጻ አድርገዋታል የሚል ነው፡፡

Ø ከዚህ የተነሳ ነገዶችን ‹‹ነፃ አውጭዎች›› ለማለት በግዕዝ ቋንቋ ‹‹አግዓዝይን››የሚል ስያሜ ተሰጠቷቸዋል ይባላል፡፡ አገሪቱም(ኢትዮጵያ) ‹‹ብሔረ አግዓዝያን›› ተብላ መጠራት ጀመረች፣በግዕዝ ቋንቋ ‹‹አግዓዘ››ማለት ነጻ አወጣ ማት ነውና፡፡

Ø ሁለተኛው ምክንያት ‹‹ግዕዘ››የሚለው የግዕዝ ቃል ትርጉሙ ‹‹ተጓዘ››ማት ሲሆን በዚህ መሰረት እነዚህ ነገዶች ከደቡብ አረቢያ ተጉዘው ወደ ኢትዮያ መምጣታቸውን ለመግከለጽ ‹‹ተጉዘው መጡ›› በማለት ፈንታ ‹‹አግዓዝያን››ተብለዋል የሚል ነው፡፡

Ø ምደረ ሐበሻ የሚለው ደግሞ አስቀድሞ እንደተገለጠው ዓረቦች የቀይ ዳማነት ማዕከል ያደረገው የተለያየ የኢትዮጵያ መልክ(ቀለም) በመውሰድ ድብልቅ ወይም ቅልቅል ለማለት የተጠቀሚበትን ‹‹ሐበሽ›› የሚለውን ቃል በመውሰድ ነው፡፡

Ø እንዲህ ነው ለመግለጽ የሚያስቸግረው የኢትዮጵያውያን የቆዳ ቀለም/መልከ ጠይምነት/ በካምና በሴም ዘሮች ሕብረ መልክእ ምክንያት ነው፡፡

ይቀጥላል……